«إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکینِ وَ الْعامِلِینَ عَلَیها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِی الرِّقابِ وَ الْغارِمِینَ وَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ فَرِیضَةً مِنَ اللَّهِ ...»

60توبه

                  زکات فقط از آن فقرا و تنگدستان و عاملان آنست

                         و آنها که جلب دلهایشان کنند

                               و برای آزاد کردن بردگان

                                       و قرض داران و صرف در راه خدا

                                              و به راه ماندگان است ،

                                                    و این قراری از جانب خداست

                                                        و خدا دانای شایسته کار است 

به هر حال  این آیه به روشنى مصارف واقعى زکات را بیان کرده ، و به تمام توقعات بیجا پایان مى دهد، و آنرا در هشت مصرف خلاصه مى کند:
1 - (فقراء) نخست مى گوید: (صدقات و زکات براى فقیران است ) (انما الصدقات للفقراء).
2- (مساکین ) (والمساکین ). در اینکه فقیر و مسکین با هم چه تفاوتى دارند بحثى است که در پایان تفسیر آیه خواهد آمد.
3- (عاملان ) و جمع آورى کنندگان زکات (والعاملین علیها).
این گروه در حقیقت کارمندان و کارکنانى هستند که براى جمع آورى
زکات و اداره بیت المال اسلام تلاش و کوشش مى کنند، و آنچه به آنها داده مى شود در حقیقت به منزله مزد و اجرت آنها است ، و لذا فقر در این گروه به هیچوجه شرط نیست .
4- (مؤ لفة قلوبهم ) یعنى کسانى که انگیزه معنوى نیرومندى براى پیشبرد اهداف اسلامى ندارند، و با تشویق مالى میتوان تاءلیف قلب ، و جلب محبت آنان نمود (والمؤ لفة قلوبهم ).
توضیح بیشتر درباره این گروه بعدا خواهد آمد.
5- (آزاد ساختن بردگان ) (وفى الرقاب ).
یعنى سهمى از زکات ، تخصیص به مبارزه با بردگى ، و پایان دادن به این موضوع ضد انسانى ، داده مى شود، و همانگونه که در جاى خود گفتهایم برنامه اسلام در مورد بردگان برنامه (آزادى تدریجى ) است که نتیجه نهائیش آزاد ساختن همه بردگان بدون روبرو شدن به واکنشهاى نامطلوب اجتماعى آن مى باشد، و تخصیص سهمى از زکات ، به این موضوع ، گوشهاى از این برنامه را تشکیل میدهد.
6- (اداء دین بدهکاران ) و آنها که بدون جرم و تقصیر زیر بار بدهکارى مانده و از اداى آن عاجز شده اند (والغارمین ).
7- (در راه خدا) (و فى سبیل الله ).
همانگونه که در پایان آیه اشاره خواهیم کرد منظور از آن تمام راههائى است که به گسترش و تقویت آئین الهى منتهى شود، اعم از مساءله جهاد و تبلیغ و مانند آن .
8- (واماندگان در راه ) (وابن السبیل ).
یعنى مسافرانى که بر اثر علتى در راه مانده ، و زاد و توشه و مرکب کافى براى رسیدن به مقصد ندارند، هر چند افراد فقیر و بیبضاعتى نیستند، ولى بر اثر
دزد زدگى ، یا بیمارى ، یا گم کردن اموال خود، و یا علل دیگر، به چنین وضعى افتاده اند، اینگونه اشخاص را باید از طریق زکات به مقدارى که براى رسیدن به مقصد لازم است بى نیاز ساخت .
در پایان آیه به عنوان تاءکید روى مصارف گذشته مى فرماید: (این فریضه الهى است ) (فریضة من الله ).
و بدون شک این فریضه ، حساب شده ، و کاملا دقیق ، و جامع مصلحت فرد و اجتماع است ، زیرا (خداوند دانا و حکیم است ) (و الله علیم حکیم ).